Pozitif Ergen Gelişimi Müdahale Programı (PERGEL), ön ergenlik dönemindeki çocukların pozitif sosyal ve duygusal gelişmelerine destek olmayı hedefleyen bir müdahale programıdır. 

PERGEL Programı Neden Erken Ergenlik Dönemindeki Çocuklara Uygulanıyor? 

Çocuğun, toplumun bir üyesi olma sürecinde gereken birçok değer, beceri ve davranış örüntüleri erken ergenlikte ortaya çıkar. Bu sebeple, erken ergenlik, insan sosyalleşmesinde çok önemli bir gelişim dönemidir. Erken ergenlik, bu önemine rağmen, psikolojide ve gelişim araştırmalarında çok uzun bir süre öne çıkmamış, özellikle bebeklik ve erken çocukluğa verilen dikkatin gölgesinde kalmıştır. Alandaki bu eksikliği  gidermek ve erken ergenlikte sosyal ve duygusal gelişimi desteklemek amacıyla Prof. Dr. Çiğdem Kağıtçıbaşı önderliğinde Prof. Dr. Nazlı Baydar ve Prof. Dr. Zeynep Cemalcılar ve Koç Üniversitesi Psikoloji Bölümü öğrencileri tarafından PERGEL müdahale programı geliştirilmiştir.

PERGEL Programının Amacı Nedir?

PERGEL genç ergenlerin öz değer, öz saygı, pozitiflik ve iyimserlik, atfetme, örtük kişilik ve zeka inançları gibi bireysel yaşam becerilerini ve özerk-ilişkisel benlik, empati ve sosyal yetkinlik, gruplar arası tutumlar ve çatışma çözme yaklaşımları gibi ilişkisel yaşam becerilerini desteklemeyi amaçlar. Bu bireysel ve ilişkisel becerilerini destekleyerek erken ergenlikteki çocukların esenliğini artırmayı, psikolojik olarak sağlıklı ve hem kendine hem de başkalarına karşı olumlu ve sorumluluk sahibi bireyler yetiştirmeyi hedeflemektedir.

Programın Etkisi Nedir?

PERGEL’in başlangıcı “Erken Ergenlikte Pozitif Gelişme: Farklı Ortamlardaki Ergen Gelişimini Anlamak ve Destekleme” araştırması ile 2012- 2015 yılları arasında TÜBİTAK projesi olarak gerçekleşmiştir. Araştırmanın uygulaması, değerlendirme ve takip analizleri İstanbul’da düşük ve orta sosyoekonomik düzeydeki 9 ilköğretim okulunda, 925 öğrenci ile yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda, PERGEL programına katılan ve katılmayan çocuklar arasında belirgin farklar gözlenmiştir. Programa katılmayan öğrencilerde değişime inanma, sosyal ve duygusal gelişim ve ahlak gelişimi gibi alanlarda genel bir düşüş gözlemlenirken programa katılan öğrencilerde bu düşüşün engellenebildiği görülmüştür. PERGEL programının, programa  katılan erken ergenlerin değişime olan inançları, öz yeterliği ve sosyal duygusal gelişimleri üzerinde olumlu etkilerinin olduğu araştırmanın sonucunda kanıtlanmıştır.

PERGEL müdahale programının sonuçları bilimsel dergilerde makale olarak yayımlanmıştır. İlgili makaleye linkten ulaşabilirsiniz.   

PERGEL Programı İçeriği

1. Oturum: Değişebilirlik

2. Oturum: Duygu Düzenleme I

3. Oturum: Duygu Düzenleme II

4. Oturum: İletişim

5. Oturum: Otomatik Düşünceler ve Yorumlar

6. Oturum: Duygular ve Empatik Düşünme

7. Oturum: İlişkilere Özen Gösterme ve İlişkileri Güçlendirme

8. Oturum: Farklılıklara Saygı Gösterme

9. Oturum: Stresle Başa Çıkma Becerileri

10. Oturum: Uzlaşma

11. Oturum: Akran Zorbalığı

12. Oturum: Hem Özerk Hem Yakın İlişkili Olmak

13. Oturum: Doğru / Yanlış

14. Oturum: Başarı ve Gelecek

PERGEL Uygulamaları

PERGEL 5. ve 6. sınıf öğrencilerine, 15 – 20 kişilik gruplar halinde uygulanmaktadır. PERGEL yaklaşık olarak 50 dakika süren 14 oturumdan oluşmaktadır. Uygulamalar okul veya tatil dönemlerinde, haftada bir veya iki buluşma gerçekleştirilerek yapılabilmektedir.

PERGEL Projesi’nin 2021 yılında Ferhat Şenatalar Çağdaş Etkinlik Merkezi ve ÇYDD Şile Şubesi’nde pilot çalışmaları yapılmıştır. 2021-2022 eğitim-öğretim yılının bahar döneminde dört şubede 111 çocukla uygulamalar devam etmektedir.

Kurumsal temeli sağlam ve olumlu etkilerinin kanıtlandığı bu projenin, 2022-2023 döneminde İstanbul ve İzmir’de 300 öğrenciye ulaşması ve bu şehirlerde katılmak isteyen bütün şubelerde uygulanması hedeflenmektedir. Takip eden dönemlerde farklı şehirlerde de uygulanması planlanmaktadır.